fintechservice

आयकर कायद्याच्या कलम 87A सवलतीच्या तरतुदी (आर्थिक वर्ष 2024-25 साठी)

दिनाक : 04.05.2025

सीए जयंती कुळकर्णी, सनदी लेखापाल, कुडाळ

जुनी करप्रणाली वापरणाऱ्यांसाठी 87A कलम काय सांगते?
॰  जर एखादी व्यक्ती भारताची रहिवासी असेल आणि त्याचे एकूण उत्पन्न  5 लाख रुपयांपेक्षा कमी असेल, तर त्याला मिळणाऱ्या उत्पन्न करामध्ये 12,500 रुपये किंवा वास्तविक कररक्कम (जे कमी असेल) इतकी सवलत मिळते.

नवीन करप्रणालीसाठी कलम 115BAC अंतर्गत:

  • जर उत्पन्न 7 लाख रुपयांपेक्षा कमी असेल, तर 25,000 रुपये किंवा वास्तविक कररक्कम (जे कमी असेल) सवलत मिळते.
  • जर उत्पन्न 7 लाखांपेक्षा थोडं जास्त असेल, तर “मार्जिनल रिलीफ” मिळते, म्हणजे कराच्या जास्तीचा भाग कमी केला जातो.

एकूण उत्पन्न” म्हणजे काय?

  • कलम 5 नुसार, संपूर्ण करयोग्य उत्पन्नाचा हिशोब म्हणजे एकूण उत्पन्न.

कलम 87A – कोणासाठी लागू आहे?

लागू फक्त:

  • व्यक्ती (Individual)
  • जे भारतात रहिवासी आहेत, पण पूर्णपणे “साधारण रहिवासी” नसले तरी चालते.

लागू होत नाही:

  • अनिवासी भारतीय (NRI)
  • हिंदू अविभक्त कुटुंब (HUF)
  • असोसिएशन ऑफ पर्सन (AOP)
  • बॉडी ऑफ इंडिविजुयल (BOI)
  • कंपनी, फर्म/LLP किंवा इतर संस्था

कलम 87A – सवलत कशी मोजायची?

  1. एकूण उत्पन्न ठरवा.
  2. त्यावर लागणारा कर ठरवा.
  3. कलम 87A अंतर्गत सवलत वजा करा.
  4. उरलेल्या करावर लागणारा अधिभार (surcharge) आणि आरोग्य व शिक्षण उपकर (4%) जोडा.
  5. इतर सवलती (कलम 89, 90 वगैरे) लागू असतील तर वजा करा.
  6. शेवटी भरायचा अंतिम कर ठरवा.

टीप: ज्या उत्पन्नावर कर लागू होत नाही, ते उत्पन्न (जसे की काही विशिष्ट लाभ) या गणनेत धरले जात नाही.

कलम 87A – “मार्जिनल रिलीफ” म्हणजे काय?

जर एखाद्याचे उत्पन्न 7 लाखांच्या थोडक्यात जास्त असेल आणि त्यामुळे त्याला भरावा लागणारा कर मोठ्या प्रमाणात वाढत असेल, तर या अतिरिक्त वाढीचा भार कमी केला जातो.
यासाठी पुढच्या पद्धतीने गणना केली जाते:

  • उत्पन्नात 7 लाखांपेक्षा किती जास्त आहे, ते पहा.
  • त्या वाढलेल्या रकमेपेक्षा जास्त कर झाला तर तो जास्तीचा कर कमी करून दिला जातो.

कलम 87A – सवलतीचा इतिहास

(जुनी करप्रणाली वापरणाऱ्यांसाठी):

मूल्यांकन वर्षजास्तीत जास्त उत्पन्न मर्यादासवलत रक्कम
AY 14-15 ते AY 16-175 लाख रुपयेजास्तीत जास्त 2,000 रुपये
AY 17-185 लाख रुपयेजास्तीत जास्त 5,000 रुपये
AY 18-19 आणि AY 19-203.5 लाख रुपयेजास्तीत जास्त 2,500 रुपये
AY 20-21 पासून5 लाख रुपयेजास्तीत जास्त 12,500 रुपये

टीप: 112A (दीर्घ मुदतीच्या भांडवली नफ्यावर) लागणाऱ्या करावर 87A सवलत लागू होत नाही.

(नवीन करप्रणाली वापरणाऱ्यांसाठी):

मूल्यांकन वर्षजास्तीत जास्त उत्पन्न मर्यादासवलत रक्कम
AY 24-25 ते AY 25-267 लाख रुपयेजास्तीत जास्त 25,000 रुपये
AY 26-27 पासून12 लाख रुपयेजास्तीत जास्त 60,000 रुपये

टीप: नवीन करप्रणालीमध्येही काही विशेष उत्पन्नावर (जसे 112A अंतर्गत) सवलत मिळत नाही.

87A रिबेटचे आणखी उदाहरणे – (विविध उत्पन्नांसाठी)

अनेक प्रकारचे उत्पन्न जसे की:

  • पगार
  • घरभाड्याचे उत्पन्न
  • अल्प मुदतीचा भांडवली नफा (STCG)
  • दीर्घ मुदतीचा भांडवली नफा (LTCG)
  • इतर स्त्रोतांचे उत्पन्न (जसे की व्यवसाय)

मुख्य मुद्दे:

  • जर निव्वळ उत्पन्न 5 लाख असेल, तर पूर्ण सवलत मिळते.
  • जर उत्पन्न जास्त असेल, तर सवलत कमी मिळते किंवा मिळत नाही.
  • काही प्रकारच्या भांडवली नफ्यावर (LTCG) 87A सवलत मिळत नाही.

नवीन करप्रणालीतील 87A मार्जिनल रिलीफ कसे मोजायचे?

  • जर निव्वळ उत्पन्न 7,00,000 असेल, तर संपूर्ण सवलत (25,000 रुपये) मिळते.
  • जर उत्पन्न 7,10,000 किंवा 7,30,000 असेल, तर काही प्रमाणात “मार्जिनल रिलीफ” दिले जाते.
  • जर उत्पन्न 7,22,220 रुपयांपेक्षा जास्त झाले तर रिलीफ मिळत नाही.

सरळ शब्दांत:
थोडक्यात उत्पन्न 7 लाखाच्या थोडक्यात वाढले असले, तरी कर खूप जास्त वाढू नये म्हणून दिली जाणारी थोडी सूट म्हणजे मार्जिनल रिलीफ.

नवीन करप्रणालीत विशेष उत्पन्न (जसे की लॉटरी, भांडवली नफा इ.) वर कर कसे मोजायचे?

उत्पन्नाचे प्रकारकर दर
लॉटरीचे उत्पन्न (Sec 115BB)30%
अल्प मुदतीचा नफा (STCG – Sec 111A)20%
दीर्घ मुदतीचा नफा (LTCG – Sec 112)12.5%
विशेष दीर्घ मुदतीचा नफा (LTCG – Sec 112A)12.5%

महत्त्वाचे:
या प्रकारच्या उत्पन्नावर 87A सवलत मिळत नाही किंवा मर्यादित मिळते.

पुढच्या वर्षासाठी (AY 2026-27) काय बदल?

  • नवीन करप्रणालीत 87A रिबेट मिळण्यासाठी उत्पन्नाची मर्यादा वाढवून 12 लाख रुपये केली आहे.
  • मिळणारी सवलत जास्त म्हणजे 60,000 रुपये पर्यंत आहे.

म्हणजे: करप्रणाली आणखी सुलभ केली आहे, आणि मध्यमवर्गीयांना जास्त फायदा मिळेल.

सारांश :

  • जर तुम्ही जुनी करप्रणाली वापरत असाल तर 5 लाखांपर्यंत पूर्ण करमाफी (12,500 रु.)
  • जर तुम्ही नवीन करप्रणाली वापरत असाल तर 7 लाखांपर्यंत (आता 12 लाखांपर्यंत) करसवलत लागू आहे.
  • काही प्रकारच्या विशेष उत्पन्नावर 87A सवलत लागू होत नाही.
  • उत्पन्न 7 लाखाच्या थोडक्यात जास्त असल्यास “मार्जिनल रिलीफ” नियम लागू होतो.

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Scroll to Top